Tijdens deze editie van het Historisch Café staat de afsluiting van 80 jaar vrijheid centraal. De volgende onderwerpen en sprekers komen aan bod:

De Joodse school in Apeldoorn - Frans de Heus
Na vijf jaar onderzoek publiceert Frans de Heus in april 2026 zijn boek over de Joodse school in Apeldoorn. Hij reconstrueerde het verhaal van de 57 kinderen en hun leerkrachten die tussen december 1941 en januari 1943 de school bezochten. Geïnspireerd door een film van Stichting Bevrijding ’45, waarin een Joodse vluchteling zijn verhaal deelde en de namen van de kinderen in de aftiteling verschenen, besloot Frans uit te zoeken wat er met deze kinderen gebeurd is. Als voormalig directeur in het primair onderwijs en bestuurslid van de stichting verbindt hij onderwijs, geschiedenis en herinnering in dit waardevolle onderzoek.

100 jaar familie: Wat doen oorlog en vervolging met vijf generaties uit één familie? - Sivan Behr
In 100 jaar familie onderzoekt journalist en schrijfster Sivan Behr de invloed van oorlog en vervolging op vijf generaties van één familie, verspreid over vier continenten. De roman, gebaseerd op haar eigen familiegeschiedenis, verweeft feit en verbeelding in een indringende raamvertelling over identiteit, herinnering en veerkracht. Geïnspireerd door Gerard Reve’s uitspraak dat ‘de werkelijkheid herkenbaar is aan haar onwaarschijnlijkheid’, toont Behr hoe persoonlijke geschiedenissen resoneren door tijd en ruimte heen. Eerder publiceerde zij Palet van verzet (2018) en Crisis in het verpleeghuis (2022), en was zij uitgever van de Nederlandse vertaling van Sprookjesland is van iedereen (2020).

Beperkte herinneringen, rekbare getuigenissen. De culturele herinnering aan de deportatie van het Apeldoornsche Bosch en het perspectief van de patiënten - Pepijn de Koning
Het Apeldoornsche Bosch was een Joodse psychiatrische instelling die van 1909 tot 1943 in Apeldoorn gevestigd was en tijdens de nazi-ontruiming in de nacht van 21 op 22 januari 1943 werd ontruimd. Hierbij werden bijna 1200 patiënten en een deel van het personeel naar Auschwitz gedeporteerd en alle patiënten werden vermoord. In zijn scriptie draagt Pepijn bij aan een inclusievere herinnering aan deze tragedie door, ondanks het ontbreken van traditionele schriftelijke getuigenissen, het perspectief van de patiënten te benaderen. Binnen deze slachtoffergroep komen twee geschiedenissen samen: die van de Jodenvervolging en die van discriminerende en eugenetische praktijken tegen mensen met een beperking.

Nieuws en column  
Vóór de pauze van het Historisch Café is er het bekende ‘nieuwsblok’, waarin aanwezigen een minuut de tijd krijgen om een activiteit bij het publiek onder de aandacht te brengen. In haar vaste gesproken column geeft directeur-bestuurder Carin Reinders van CODA haar kijk op een actueel erfgoedonderwerp.  

Geïnformeerd blijven?
Kijk in de agenda van CODA (www.coda-apeldoorn.nl/agenda) of op de site van Erfgoedplatform Apeldoorn (www.erfgoedplatformapeldoorn.nl).

Foto: de school van het Paedagogium Achisomog dat toen - begin jaren '30 - nog in enkele villa's in de Parkenbuurt gevestigd was.