Hoe maak je het?
CODA ExperienceLab bestaat uit een Showroom in CODA Museum en diverse innovatielabs in de Makerspace in CODA Bibliotheek: met recycling-hubs in relatie tot fashion en plastic, een BiodesignLab, VR Lab en een FabLab.
Ontdek CODA ExperienceLab
3D Printen
Van creatief concept tot object met 3D printtechniek: een driedimensionaal ontwerp (tekening) wordt digitaal in dunne lagen verdeeld en vervolgens laagje voor laagje geprint. Elke 3D printer ´bouwt´ onderdelen volgens hetzelfde basisprincipe op, wel zijn er verschillen in soorten printers en de mogelijk te gebruiken materialen. Tegenwoordig kun je met heel veel materialen 3D printen: plastic, metaal, hout, chocolade(!), cement en zelfs met menselijke cellen.
Apparatuur in CODA ExperienceLab: Stratasys Objet 260 Connex 3 | Ultimaker 2 | Ultimaker 3 | Builder | 3DbyFlow voedselprinter.
Lasersnijden
Snijden en graveren in menig materiaal: een lasersnijmachine brandt met een krachtige gebundelde lichtbron (laser) dwars door kleine tot (hele) grote oppervlaktes heen. De machine snijdt door textiel, leder, hout, steen, plexiglas en vele andere materialen of creëert designs die door jou aan hem zijn doorgegeven - denk aan een logo, icoon, vorm, illustratie of woord in een specifiek font. Tijdens dit laatstgenoemde proces brandt de laserstraal alleen de bovenste laag van het materiaal weg zodat er als het ware een markering ontstaat in de vorm van het design.
Apparatuur in CODA ExperienceLab: BRM Lasersnijder 60watt, werkgebied 30x50 cm. | BRM Lasersnijder 100 watt, werkgebied:130x90 cm.
Virtual Reality
De wereld in 360 graden om je heen: met Virtual Reality waan je jezelf in een andere omgeving, bijvoorbeeld een spel of ander land. Ook zijn er applicaties waarbij er een omgeving wordt gesimuleerd om bijvoorbeeld van je hoogtevrees af te komen, beter te leren spreken voor publiek of om terug te gaan in de tijd voor een herbeleving van een moment in de geschiedenis. In de kunstwereld wordt ‘Virtual Art’ met dit medium gerealiseerd, bijvoorbeeld door kunstenaars Olifar Eliasson en Marina Abramovitz. Ook zijn er applicaties waarin je eigen werelden kunt ontwerpen in 3D om deze vervolgens uit te printen.
Apparatuur in CODA ExperienceLab: HTC Vive brillen (incl. games/applicaties) | Nintendo Labo VR.
Biodesign
In het BiodesignLab verdiepen we ons met bezoekers in de gebruiksmogelijkheden van alternatieve natuurlijke materialen, biologie en een ‘zero waste’ samenleving. CODA gaat uit van het principe ‘one person’s trash is another person‘s treasure’ en activeert om bewust naar je eigen verbruik te kijken en te ontdekken welke(rest)materialen uit afval hergebruikt kunnen worden om nieuwe, duurzame objecten mee te maken. Het ‘Grondstoffenakkoord van de Rijksoverheid Nederland Circulair in 2050’ vormt één van de aanleidingen tot het lab: een duurzamere en bewustere levensstijl is van groot belang om onze planeet gezond te houden voor volgende generaties. Ontdek ook in de Showroom van CODA ExperienceLab de gratis te bezoeken expositie ‘Biodesign: grondstoffen van de toekomst.’ Het BiodesignLab wordt mede mogelijk gemaakt door de Koninklijke Bibliotheek (KB).
Apparatuur in CODA ExperienceLab: Beyond Plastic Machine | Droogkast | Foodprinter | Diverse keukenmachines
Coderen/programmeren
Zelf applicaties maken of complexe games samenstellen door te coderen en programmeren: draai mee in de constant veranderende maatschappij waarin digitale media steeds belangrijker wordt. Met code kun je bovendien robots en vele andere apparaten en machines aansturen. Met verschillende programmeertalen en apparatuur experimenteer je in CODA ExperienceLab met diverse (LEGO-)programma’s en robots als Ozobot, MakeBlock en Cubetto.
Apparatuur in CODA ExperienceLab: LEGO Education: LEGO WeDo 2.0, LEGO Mindstorms, LEGO Spark | Nintendo Labo | Arduino | Micro:Bit | Makey Makey | Diverse robots
Fashion recycling
Een boost voor oude kleding met verschillende materialen en technieken: in de Fashion Recycle Hub krijgt textiel een re-design of wordt het gerepareerd en werken we constant aan aanbodverbreding omtrent bewustwording in relatie tot duurzaamheid. Kleding is helaas steeds vaker een wegwerpproduct wat ten koste gaat van het milieu en ongelijkheid en slechte werkomstandigheden in het maakproces vergroot - deze problematiek wordt ook wel ‘fast fashion’ genoemd. In de Makerspace in CODA Centrale Bibliotheek kun je zelf aan de slag met onder andere een digitale borduurmachine en transferpers om textiel een tweede leven te geven. De Fashion Recycle Hub wordt mede mogelijk gemaakt door de Samenwerkende Gelderse Bibliotheken (SGB).
Apparatuur in CODA ExperienceLab: Brother Digitale borduurmachine | Diverse naaimachines | Lockmachine | Transferpers | Sublimatieprinter
Plastic recycling
Op zoek naar nieuwe manieren om plastic afval een duurzaam (tweede) leven te geven: in CODA ExperienceLab doen we dit met verschillende machines en creëren bezoekers eigen nieuwe eindproducten. Elk jaar komt er meer dan 5 miljoen ton plastic in zee terecht; een groot gevaar voor dier én mens terwijl plastic een duurzaam materiaal is dat goed gerecycled kan worden. De mogelijkheden tot plastic recycling in onze Makerspace zijn zeer divers, van kleurrijke stopcontactomhulsels tot sieraden en wandtegels.
Apparatuur in CODA ExperienceLab: Precious Plastic machines (injection, extruder, shredder) | 3Devo Shredder | 3D Filamentdraaier | Touwslagmachine
Machines in de Makerspace
Stratasys Polyjet 3D printer
Met deze 3D printer is het mogelijk om in diverse kleuren te printen, in totaal kunnen er drie verschillende materialen/kleuren gemengd worden. De machine maakt gebruik van oplosbaar ondersteuningsmateriaal waardoor het mogelijk is om complexe designs te realiseren met een laagdikte van 0,0015 mm.
Techniek: 3D printen, professional (training vereist) | Werkgebied 23 x 23 x 23 cm | Materialen: polymeer - diverse kleuren, high-temp, transparant, rubber | Software: Grabcad print, aanleveren in stl of obj.
Brother Digitale borduurmachine
Deze professionele digitale borduurmachine kan razendsnel op een computer ingegeven illustraties, logo’s, patronen of teksten borduren in stoffen. Bij dit proces worden tien verschillende klossen garen in diverse kleuren gebruikt.
Techniek: borduren, professional (training vereist) | Werkgebied 36 x 32cm op het grootste raam met doorvoermogelijkheid voor grotere designs | Software: Inkscape, aanleveren in vector ai, svg of dxf.
Lasersnijder XL
Een lasersnijder kan verschillende graveren en snijden. Bij dit laatste proces brandt de machine met een gebundelde lichtbron (laser) dwars door het materiaal heen. Dit kan met stof, maar ook hout, plexiglas en vele andere materialen. Ook het maken van verschillende vormen is mogelijk. Daarnaast heeft de lasersnijder de optie om een afbeelding, tekst of illustratie te graveren, tijdens dit proces brandt de laserstraal alleen het bovenste laagje van het materiaal weg.
Techniek: lasersnijden en graveren, professional (training vereist) | Werkgebied 130 x 90 cm | Software: Illustrator, CorelDraw, Inkscape, aanleveren in vector ai, svg of dxf.
Lasersnijder Small
Ook de kleine lasersnijder kan secuur op maat snijden en prachtige designs graveren; ontdek de mogelijkheden van verschillende materialen en vormen. Deze lasersnijder is het kleine broertje van de XL-variant met een kleiner werkgebied en lager wattage. De machine heeft al een aantal trouwe dienstjaren op zijn naam staan in destijds CODA FabLab, waar onder andere diverse kunstenaars hem hebben gebruikt bij de totstandkoming van nieuwe werken. De kleine lasersnijder wordt ook regelmatig ingezet binnen het activiteitenprogramma van CODA.
Techniek: lasersnijden en graveren, basics | Werkgebied 30 x 50 cm | Software: Illustrator, Inkscape, Coreldraw, aanleveren in vector ai, svg of dxf.
Ultimaker 3D printer (model: 2, 2+ & 3)
Fused Deposition Modeling (FDM) is een 3D printtechniek waarbij een verplaatsbare spuitmond een lange, dunne draad gesmolten plastic op elkaar legt. Laag voor laag ontstaat hierdoor een driedimensionaal object. Het is mogelijk om met verschillende soorten materialen te printen, denk hierbij aan PLA en ABS.
Techniek: FDM 3D printen, basics | Software: Cura, aanleveren in stl of obj.
Foodprinter
Met de foodprinter kan een (eetbare!) pasta-achtige gelei worden geprint, denk aan smeerbare chocolade, boter en bijvoorbeeld hummus. Een spuit wordt gevuld met het geselecteerde materiaal. De machine beweegt heen en weer waardoor de spuit langzaam wordt leeggedrukt. Het is ook mogelijk om andersoortige pasta’s te printen zoals keramiek en papierpulp.
Techniek: paste printing, basics | Software: Slic3r, aanleveren in stl.
HTC Vive VR
Met Virtual Reality (ook wel schijnwerkelijkheid genoemd) wordt een omgeving door een computer nagebootst via de daarbij behorende VR brillen. De gebruiker bevindt zich in een virtuele wereld, bijvoorbeeld een simulatie of game.
Techniek: Virtual Reality, basics| Software: Steam, aanleveren in Unity.
3Devo Shredder
Deze shredder vermaalt plastic materiaal tot kleinere stukken zodat deze vervolgens verwerkt kunnen worden met gebruikmaking van o.a. de filamentdraaier of door ze te smelten en in een nieuwe vorm te spuiten.
Techniek: plastic vermalen, basics (zonder training) | Aanleveren in kleinere stukken plastic.
3Devo Filamentdraaier
Met de filamentdraaier worden plastic snippers omgezet in nieuwe grondstof voor de FDM 3D printers. Het fijn gemalen plastic wordt gesmolten en tot een draad ‘getrokken.’ De dikte van de draad kan worden ingesteld.
Techniek: filament draaien, basics (zonder training) | Aanleveren in plastic snippers van hetzelfde soort plastic.
Beyond Plastic
De Beyond Plastic bio press is een sterke hittepers waarmee veel verschillende organische materialen (zoals voedselafval) omgetoverd kunnen worden in biologisch afbreekbare producten, denk hierbij aan borden, kommen of bekers. Er kunnen zo voorwerpen voor eenmalig gebruik worden gemaakt, om zo weer het plastic dat voor eenmalig gebruik wordt geproduceerd te vervangen.
Techniek: bio-press professional (training vereist).
Precious plastic apparatuur
CODA ExperienceLab omarmt het Precious Plastic project en werkt mee aan One Army, opgezet door Dave Hakkens. De machines zijn gemakkelijk te gebruiken en gemaakt om zelf te werken met gerecycled plastic. CODA heeft twee machines: de Injection-machine en de Shredder. De shredder vermaalt grof plastic zoals flessen en doppen tot fijne brokjes die vervolgens in de Injection-machine gedaan worden om er nieuwe (complexe) ontwerpen van te maken. Tijdens dit proces wordt er gebruik gemaakt van mallen, het plastic wordt hierbij eerst verwarmd in een ‘loop’ voordat het in een mal wordt geïnjecteerd. Het werken met de Precious Plastic apparatuur is altijd op afspraak en onder begeleiding.
Techniek: plastic recycling, professional (training vereist).
Vinylsnijder
Met de vinylsnijder kan stickerfolie, flexfolie en flockfolie in een gewenste vorm worden gesneden. De machine maakt gebruik van een vectorbestand waarmee teksten, logo’s en illustraties gemakkelijk uitgesneden kunnen worden.
Techniek: plotten, basics (zonder training) | Werkgebied tot 70 centimeter breed, lengte afhankelijk van de rol | Software: Illustrator, Inkschape, Corel, aanleveren in vector ai, svg of dxf.
Kniterate: de digitale breimachine
De Kniterate is een compacte digitale breimachine die is ontworpen voor kleine studio’s, makerspaces of scholen. Met de Kniterate is het mogelijk om eigen design te breien. Denk bijvoorbeeld aan op maat gemaakte truien, mutsen en sjaals. De breimachine heeft een eigen softwareprogramma dat eenvoudig in gebruik is. Binnen deze software is het mogelijk om sjablonen te gebruiken, aan te passen of een compleet eigen ontwerp te maken.
Specificaties Kniterate
Techniek: digitale breimachine | Werkgebied: 6 feeders (tot zes kleuren breien) 504 naalden (252 per printbed), maximale printbreedte 914 mm | Materialen: wol | Software: Kniterate CAD
Vormvrij Lutum 5m Clay printer
Deze 3D printer biedt de mogelijkheid om met diverse soorten klei te printen. Het merk LUTUM 3D-kleiprinter is de huidige standaard voor 3D-kleiproductie. Deze printer is de perfecte machine voor een productie in een kleine pottenbakkersstudio en is heel geschikt voor het maken van unica’s.
Specificaties Vormvrij Lutum 5m Clay printer
Techniek: 3D printen, professional (training vereist) | Werkgebied: 250 x 250 x 400 cm | Materialen: klei | Software: Prusa Slicer (aanbevolen), aanleveren in .gcode
Raise 3D PRO3 Plus
De Raise 3D PRO3 Plus is een 3D-printer met een groot bouwvolume van 30 x 30 x 60 cm. Deze 3D-printer beschikt over twee extruders, waardoor de 3D printer met twee kleuren kan printen. Dankzij de afgesloten box blijft de temperatuur tijdens het printen constant en heeft deze een grotere kans van slagen. De printer heeft een flexibele bouwplaat waardoor prints makkelijk loskomen. Daarnaast beschikt de Raise 3D over smart assistent EVE, die gebruikers nauwkeurig kunnen helpen met het oplossen of lokaliseren van problemen die van invloed kunnen zijn op het eindresultaat.
Specificaties Raise 2D PRO3 plus
Techniek: 3D printen (training vereist) | Werkgebied: 30 x 30 x 60 cm | Aantal Extruders: 2 | Materialen: PLA, ABS | Software: Ideamaker of Cura, aanleveren in .stl
Vraag en antwoord
Waar staat CODA ExperienceLab voor?
CODA ExperienceLab is een plek waar talent zich kan ontwikkelen met ervaringen uit het verleden (ambacht), een blik op de toekomst (innovatie), geïnspireerd door een combinatie van beide in relatie tot cultuur (kunst). Met het ExperienceLab biedt CODA jong en oud, professionals uit de kunstensector, creators, geïnteresseerde bezoekers, studenten, leerlingen en het bedrijfsleven de mogelijkheid te ontdekken, leren, maken en ontmoeten. CODA ExperienceLab bestaat uit een Showroom in CODA Museum en diverse innovatielabs in de openbare Makerspace in CODA Centrale Bibliotheek waar je recycling-hubs in relatie tot fashion en plastic, een BiodesignLab en een VR Lab ontdekt.
Wanneer is CODA ExperienceLab geopend?
Klik hier voor de structurele openingstijden van CODA ExperienceLab.
Snel aan de slag tijdens de open Maakmomenten in de Makerspace? Dat kan! Elke twee weken kun je deelnemen aan een snelcursus om daarna vrij te kunnen werken tijdens de Maakmomenten op maandag, vrijdag en zaterdag. Elke vrijdag van 16.00 tot 17.00 uur geeft de Vakspecialist Innovatie & Techniek een LabTour door de Makerspace. Je maakt kennis met polyjet 3D printen, een computergestuurde borduurmachine, een professionele lasersnijder, foodprinter en nog veel meer hightech-tools.
Hoe kan ik betalen?
Voor activiteiten, evenementen, trainingen en cursussen kun je online reserveren of een ticket aanschaffen. Je kunt de desbetreffende activiteit vinden via de roze buttons bovenaan deze pagina. Tickets voor de trainingen van specifieke machines en de snelcursus voor de vrije Maakmomenten kunnen ook bij de balie in de centrale entree van CODA worden gekocht.
De strippenkaarten à € 15,- voor 5x deelname aan een Maakmoment in de CODA ExperienceLab Makerspace zijn te koop – en met pin af te rekenen – bij de balie in de centrale entree van CODA. Een jaarabonnement à € 95,- om onbeperkt deel te nemen kan op aanvraag per mail via innovatie@coda-apeldoorn.nl worden gekocht.
Ik wil een specifiek ontwerp laten ontwikkelen, kan ik dit (laten) maken met de apparatuur in CODA ExperienceLab?
Dit kan zeker! Voor kunstenaars en designers, bedrijven en particulieren kunnen we een (eenmalig) bijvoorbeeld te printen/snijden/borduren ontwerp realiseren of omzetten naar een object met de apparatuur in CODA ExperienceLab. Je kunt hiervoor per mail via innovatie@coda-apeldoorn.nl contact opnemen voor een afspraak op maat.
Kan ik CODA ExperienceLab met een klas bezoeken?
Voor scholen maken wij programmering op maat, op thema (bijvoorbeeld recycling, techniek of programmeren) en met de daarbij behorende apparatuur. Langskomen met een klas? Dat kan, neem per mail contact op via innovatie@coda-apeldoorn.nl. Wij maken graag in gezamenlijkheid een geschikt programma.
CODA ExperienceLab voor kinderen
Kinderen vanaf 7 jaar zijn elke woensdagmiddag van 14.00 – 16.00 uur welkom in de Makerspace van CODA ExperienceLab tijdens de Werkplaats Woensdag; een gratis maakmiddag gevuld met toffe activiteiten en uitdagingen. Op zondagen (zaterdagen in de zomervakantie) kun je op reservering gamen in VR. Beide activiteiten zijn gratis.
Zijn er ook rondleidingen door CODA ExperienceLab?
Wekelijks demonstreren we innovatieve projecten in de Showroom in CODA Museum en geven we een rondleiding door de expositie over biodesign. Elke vrijdag van 16.00 tot 17.00 uur geeft de Vakspecialist Innovatie & Techniek een LabTour door de Makerspace in CODA centrale Bibliotheek; je maakt hier kennis met polyjet 3D printen, een computergestuurde borduurmachine, een professionele lasersnijder, foodprinter en nog veel meer hightech-tools. Ontdek de eerstvolgende rondleiding via de activiteitenbutton op deze pagina. Registreren voor de rondleidingen is momenteel i.v.m. maatregelen omtrent corona verplicht. Er ligt een intekenlijst op beide locaties waar je je voor aanvang kunt inschrijven.
Moet ik me aanmelden voor activiteiten?
Aanmelden is voor verschillende activiteiten is verplicht in verband met een maximumcapaciteit en 1,5 meter afstand. Dit geldt niet voor de meeste open inloop-activiteiten voor kinderen jonger dan 12 jaar. De informatie per activiteit en aanmeldmogelijkheid vind je via de activiteitenbutton op deze pagina.
Kennisdeling en intellectueel eigendom
CODA Experiencelab werkt vanuit het ‘Open Source’ -principe, wat betekent dat alle ontwerpen en processen die ontwikkeld worden vrij beschikbaar zijn voor persoonlijk gebruik. Hoewel intellectueel eigendom naar keuze beschermd kan worden trekken we wel een grens bij commercieel gebruik van de apparatuur. Hier is sprake van zodra er door een maker geld wordt verdiend aan bijvoorbeeld productie van een (grotere) oplage. Heb je vragen hierover? Neem gerust contact op per mail via innovatie@coda-apeldoorn.nl.
Huisregels en veiligheid
In de CODA ExperienceLab Makerspace worden de volgende veiligheidsregels gehanteerd, elke bezoeker dient zich aan deze regels te houden.
- Drinken is alleen toegestaan aan de centrale tafels, nooit bij de apparatuur/machines.
- Wij vragen je om na gebruik je werkplek netjes op te ruimen, en schoon te maken/ontsmetten.
- Meld storingen of defecten altijd bij de labmanager.
- Alle bezoekers die (zelfstandig) met apparatuur werken moeten een snelcursus hebben gevolgd.
- Alle bezoekers die met de Polyjet 3D printer, de digitale borduurmachine of grootformaat lasersnijder willen werken, moeten een training daartoe hebben gevolgd.
- Zelf meegenomen materialen dienen eerst door de labmanager goedgekeurd te worden voordat deze gebruikt worden in combinatie met de apparatuur.
- Werk veilig en let ook op elkaars veiligheid.
In CODA gelden ook diverse reguliere huisregels omtrent corona. Klik hier voor een overzicht.
Staat je vraag er niet tussen? Neem gerust contact op!
Mogelijk heb je een andere vraag dan bovenstaande. We helpen je graag! Je kunt contact opnemen per mail via innovatie@coda-apeldoorn.nl met inhoudelijke vragen over CODA ExperienceLab en de daarbij behorende programmering. Mediabedrijven en pers kunnen contact opnemen met pr@coda-apeldoorn.nl, evenals geïnteresseerde bloggers. Je kunt onze PR-afdeling ook benaderen als je (technische) vragen hebt over de webpagina’s in relatie tot CODA ExperienceLab, bijvoorbeeld als een ticketlink niet goed werkt.