Schoonheid en poëzie als reactie op de lelijkheid

ik zie ze lopen
mam in het midden
jongetje links, meisje rechts
elk een tas in de hand
hun oude leven
ze trachten dapper te lijken

hun ogen blikken angst
hun monden persen vrees
hun wangen hol van wanhoop
hun ruggen bol van woede

daar lopen wij
ma in het midden
een kussensloop op haar rug
mijn zusje links en ik loop rechts
ze houdt onze hand omklemd
ze tracht dapper te lijken

haar ogen wanhopig
haar mond een streep van woede
haar wangen wit van angst
haar rug gebukt van treurnis

tachtig jaar geleden
en toch ook gisteren
komt er ooit een eind aan
aan de vlucht van moeders met hun kinderen?

Gedicht geschreven en ingezonden door Gonda Scheffel-Baars.

Wat zijn ze jong
aangevreten, uitgehold
In slagorde, alle grenzen overschreden
De geest gewapend met kalashnikovs
Munitie voor, een door hen niet
erkende mensheid
Vanaf 24/2 is er sprake van een
wereldwijd dreigend heden

Wat zijn ze oud
aangemoedigd, intrinsiek
gemotiveerd
In kleine groepjes, wordt
het strijdtoneel betreden
De wil, bewapend met duizend
molotovs
Inspiratie voor de vrijheid
Vanaf 24/2 vecht de Ukraine
op een in kracht toenemende
overwinnings vitamine

Wat waren wij vrij....en
naïef
Genormeerd, door democratie
geïnjecteerd
Onze wil en geest vervuld
met het virus van brood en spelen
Werden wij de motor
van het uitdijende westen
Vanaf 24/2 zijn de grenzen aan de
grenzeloze groei bereikt
En zal ons denken en handelen
zich blijvend moeten aanpassen
aan de nieuwe werkelijkheid
Gebaseerd op de resten van het nabije
verleden, welke ons op onze rijke grondvesten
heeft doen laten beven.

Gedicht geschreven en ingezonden door Coenraad J. Pen.

Ik zag een bruid zonder benen
dansen met een beer van een man.
Die tilde haar van bed en walste door de kamer.

Ik dacht: de oorlog halveert mensen,
maar kan hun vlam niet doven.
De oorlog legt hele steden in as,
schiet de mensen in scherven
gooit ze op een hoop,
maakt van hun sterven een cijferdans,
maar kan hun ziel niet doden.

Maar bekijk mij, intact en ongeschonden,
wat weet ik daarvan?
Ik dans in gedachten zonder benen,
talloze armen tillen me op,
talloze handen betasten.
En als de muziek stopt.
Wat dan?

Gedicht geschereven en ingezonden door Walter Machielsen.

I

When I landed in the republic of conscience
it was so noiseless when the engines stopped
I could hear a curlew high above the runway. 

At immigration, the clerk was an old man
who produced a wallet from his homespun coat
and showed me a photograph of my grandfather. 

The woman in customs asked me to declare
the words of our traditional cures and charms
to heal dumbness and avert the evil eye. 

No porters. No interpreter. No taxi.
You carried your own burden and very soon
your symptoms of creeping privilege disappeared.
 

II

Fog is a dreaded omen there but lightning
spells universal good and parents hang
swaddled infants in trees during thunderstorms.

Salt is their precious mineral. And seashells
are held to the ear during births and funerals.
The base of all inks and pigments is seawater.

Their sacred symbol is a stylized boat.
The sail is an ear, the mast a sloping pen,
the hull a mouth-shape, the keel an open eye.

At their inauguration, public leaders
must swear to uphold unwritten law and weep
to atone for their presumption to hold office –

and to affirm their faith that all life sprang
from salt in tears which the sky-god wept
after he dreamt his solitude was endless.

III

I came back from that frugal republic
with my two arms the one length, the customs
woman having insisted my allowance was myself.

The old man rose and gazed into my face
and said that was official recognition
that I was now a dual citizen.

He therefore desired me when I got home
to consider myself a representative
and to speak on their behalf in my own tongue.

Their embassies, he said, were everywhere
but operated independently
and no ambassador would ever be relieved.

Gedicht ingezonden door Simone de Ruijter: "Het gedicht is destijds geschreven voor Amnesty international. Het mooie van dit gedicht is de hoop die eruit spreekt. En de oproep tot actie. Heaney stelde dat “the effort of creative individuals can promote a new order of understanding in the common mind, an understanding that precedes and prepares for the establishment of new social and indeed legislative conditions”."

Het is winter
de kille wind heeft van de bomen
de laatste bladeren gerukt
die voorheen beschutting
en onderdak voor vogels
zijn geweest.

Ze rillen in de kou
en toch fluiten ze nog
ook zij blijven hopen
op betere tijden.0

Gedicht geschreven en ingezonden door Germain Droogenbroodt.

[een dubbelgedicht over medelijden en hoop dat naast elkaar gelezen moet worden]

Ik heb medelijden 
met de mensen die hun thuis in rook zien opgaan
die vluchten voor de bommen die om hun hoofden
neerkomen en raken al wat hun dierbaar is
 
Ik heb medelijden 
met zij die thuisloos zijn en niet weten waar ze hulp
kunnen krijgen voor de vliegtuigen die razen en 
nachtmerries planten in hun geest om nooit meer weg te gaan
 
Ik heb medelijden
met de Russen die thuis toekijken hoe hun land vernieling
en dood zaait bij mensen die zij kennen als vrienden en familie
waarbij velen willen opstaan maar niet durven of verdwijnen
 
Ik heb medelijden 
met de soldaten die moeten vechten tegen 
buren die ze niet kennen en die ze geen kwaad 
toewensen maar moeten of hun eigen leven is niets meer waard
 
Heb ik medelijden
met de leiders van onze wereld die moeten beslissen hoe ze
reageren op deze … ik weet niet wat het juiste woord is om uit te drukken
wat er nu gebeurt in onze ‘beschaving’ maar wat zij moeten oplossen
 
Heb ik medelijden
met de man die verantwoordelijk is voor wat er nu gebeurt en zonder
zichtbare emoties of scrupules en goed onderbouwd met een eindeloze lijst
van non-argumenten vergoelijkt waarom hij het leven van zovelen vernielt
 
Ik heb medelijden
met ons
 
 
Ik heb hoop 
voor de mensen die hun thuis in rook zien opgaan
dat de bommen snel stoppen, zij naar huis kunnen
en herbouwen, al wat hun dierbaar is. 
 
Ik heb hoop 
voor zij die thuisloos zijn en hulp krijgen 
uit hoeken waar ze het niet verwachten en rust vinden
zodat de nachtmerries snel vervagen tot een verre droom
 
Ik heb hoop
voor de Russen die thuis toekijken hoe hun land stopt
met deze zinloze oorlog, hun vrienden en familie worden
gespaard en zij de macht van het vrije woord mogen ontdekken
 
Ik heb hoop 
voor de soldaten die niet meer willen vechten tegen 
buren die ze wel kennen en die ze nooit kwaad 
zullen doen en ook zij verder kunnen leven zonder angst
 
Heb ik hoop
voor de leiders van onze wereld die snel beslissen 
en correct reageren op deze onrechtmatige daad van toe-eigening 
en bewijzen dat onze ‘beschaving’ recht heeft op die naam 
 
Heb ik hoop
voor de man die zich niet verantwoordelijk acht voor wat er gebeurt en met
emoties een einde kan maken aan het zinloze geweld en pijnlijke 
bloedvergieten en stoppen met vernielen van zoveel onschuld
 
Ik heb hoop
voor ons

Dubbelgedicht geschreven en ingezonden door Luc Vos: "Dit gedicht schreef ik toen ik heen en weer geslingerd werd tussen onbegrip en ongeloof. Ik hoop dat mijn woorden ergens kunnen helpen om troost te brengen."

met de auto ben je er binnen een dag
iemand heeft de kaart op twitter gezet
ik wist niet eens precies waar het lag
gisteren leek het nog verder van m’n bed

op de televisie marcheren troepen
praat men over de tactiek van de Russen
ik zou heel hard STOP ERMEE willen roepen
of wegzappen om mezelf in slaap te sussen

het allerbeste is nog altijd rustig te blijven
ik zeg tegen mezelf de oorlog is niet hier
maar de beelden laten zich niet verdrijven

schuilen in de metro, op straat liggen lijken
de ogen sluiten helpt die mensen geen zier
kan ik echt nog langer weg blijven kijken

Gedicht geschreven en ingezonden door Annette* Akkerman: "Ik schreef dit gedicht een paar dagen na de inval en draag het op aan mijn collega’s in Oekraïne"

nog voor de nacht valt en zich

als een slapend dier onder de grond begraaft

ontsteek ik de haard

je kan hier schuilen of huilen of wat dan ook

geen vragen die als antwoorden een eigen leven leiden

met verzegelde lippen zal ik naar je kijken

mijn ogen zullen niet spreken

mijn handen vrezen ieder stemgeluid

voel je hier veilig

ik stippel geen toekomst voor je uit

Gedicht geschereven en ingezonden door Viviane Burssens.

Als iedereen zijn kogels heeft verschoten
en alle bommen kreunend zijn ontploft,
kan dan de vrijheid worden afgestoft
en oorlog voortaan worden uitgesloten?

In vrijheid ligt een paradijs besloten,
wie zonder vijand leven kan die boft.
Geen redeloze waanzin van een schoft,
geen dwaze gruweldaden van despoten.

Dus als de strijders straks zijn moegestreden
en hoopvol warmte zoeken bij elkaar,
dan is het tijd het vechten op te geven.

Dan is censuur iets uit een ver verleden,
schuilt er in meningsuiting geen gevaar
en kunnen wij in vrede verder leven.

Gedicht geschreven en ingezonden door Onno-Sven Tromp.

Twee weken later
is alles anders
dan voorheen.

De weg is weg,
de school is weg,
de kat is weg,
alleen oma alleen.
Het huis is weg.

In de struik ligt een arm.
De vingers vertakken.
In dit land is de lente
met bloedende bloesem
begonnen.

De weg is nog lang
niet hersteld,
de school
geen gebouw,
de kat
niet gevonden.
Oma verdween
in een landschap alleen.

Gedicht geschreven en ingezonden door Alex Gentjens.

In het midden van het lichaam staat het leven stil;
daar beweegt niets; misschien een grashalm;
misschien een weinig muziek; een paar wolken.

Daar woont ook de kleine god van het geduld.
Hij knielt en kijkt over de aarde;
hij zit met over elkaar gevouwen benen
en volgt een paar vogels die verdwijnen in de verte.

Hij zegt niets wat de mensen kan schaden
of de vogels. Alles is eender,
denkt hij, voor zover hij denkt.

Gedicht ingezonden door Ine Brilman: "Mijn lievelingsgedicht."

Mag je nog genieten 
Van de volle zon
Als niet zo heel veel verder
Mensen levens achterlieten
Huizen, scholen, pleinen
Waar hun liefde ooit begon

Mag je kijken naar je kind 
Die op pad gaat naar het strand
Een bijbaan wacht op hem 
Als jongens net zo oud
Zich in dezelfde nacht 
Vol overgave storten 
In strijden voor hun land 

Mag je camelia’s zien bloeien 
Je verbazen hoe dat felle rood
Na dorre kou komt bovendrijven 
Er is leven, er is leven na de dood 

Mag je lachen om een koe
Die huppelt, hapt naar frisse lucht
Als kilometers verder 
Kinderen huppelen 
Op hun reddeloze vlucht

Mag je zingen over lente
Als mannen schreeuwen over haat
Mag je zoeken naar een kus
Als alles steen voor steen 
Steeds kapotter gaat

Mag je nog genieten
Of sla je de plank mis
Als al het mooie verderop 
Juist ver te zoeken is

Als midden in verdriet
Niets er nog toe doet
Dan mag genieten niet
Dan is het iets
Dat moet

Geschreven door Richard Kemper: https://www.veldhuisenkemper.nl/posts/dat-moet

Ik had u hier nog niet verwacht,

een dief gelijk, stil in de nacht.

Maar welkom, u bent mijn gast

‘k ontvang u graag zoals ’t u past.

Neem plaats aan deze tafel, heer,

ze stond heel lang in uw paleis.

Maar nu hier, het was een hele hijs.

U kent uw plaats? Daar aan het hoofd?

Niemand heeft u van die plaats beroofd.

Uw dossier, hier, geopend in de cloud,

laat zien nu wat ons bezig houdt.

Ik lees – een groot en dapper volk geleid

nu doorgekruist. Een dapper volk misleid,

vrienden  tot vijanden gemaakt.

‘d Ongelijke strijd, waar vrouwen,

kinderen, hongerig en naakt

de dood zijn ingejaagd.

Nee – zwijg – ik weet waarvan ik spreek,

ze stonden hier al eer, bebloed en bleek.

Weeklachten, ze staan hier ruim beschreven,

een hele lijst - dus mag ik even?

Ik zie uw gelaat, nog altijd even strak,

geen spoor van enig ongemak?

Als broeders broeders doden

en slechts de taal van wapens is geboden,

waar hoeders van de aarde worden neergemaaid,

de woorden van de zwakken steeds verdraaid,

dan sterft het recht, de mens geknecht.

Ik merk, de waarheid raakt u niet,

Uw eigen gelijk wel erg gratuit.

Wie u hierheen stuurde, wilt u weten?

Niet van belang, u zult hem niet meer treffen.

U kent de procedure, zeg maar welke poort?

Ik laat u kiezen, wat eigenlijk niet hoort.

Heb mij van deze taak laten ontheffen.

Geen van beide? U kiest een ander pad?

Dat voorzagen wij, maar besef dan wel:

U betreedt de door uzelf geschapen hel.

Gedicht geschreven en ingezonden door Pieter Nijenhuis: "Ik schrijf regelmatig gedichten en de urgentie van het huidige gebeuren roept allerlei gevoelens en sentimenten op. In welke vorm het ook gedaan wordt: zwijgen mag niet."

Papa, ik kan er niet meer tegen,’
huilt het meisje dat schuilt
in een kelder die -hoelang nog-
kogels en bommen buitensluit.

Ik doof de tv, mijn hart op zwart,
rook een sigaret op het balkon.
Het is avond, aan de hemel
vol de maan: the ides of March.

Wie zijn wij?
Nooit wijzer geworden
moorden wij voor eigen gewin.

Boven mijn hoofd trekt
stil en onaangedaan
de hemelkoningin haar baan.

Gedicht geschreven en ingezonden door Atze van Wieren: "Het gedicht geeft uitdrukking aan het machteloze gevoel dat wij niet in staat zijn om lessen te trekken en altijd maar weer oorlog menen te moeten voeren, waarvoor?"

Wakker worden terwijl het nog nacht is, de ochtend 
vermoeden maar niet zoals bedoeld, zoals je het
eerder voor je zag. Hier is het altijd rustig, gebeurt er
weinig van betekenis, af en toe beweegt een mens, een
dier, slentert er iemand door de straten. Je denkt aan 
vandaag, welke antwoorden de juiste zijn.

Buiten vind je de uitkomsten niet, zijn er alleen maar
vragen. Aan de horizon een oranje gloed die oplicht, 
uit elkaar spat, aanhoudend vlamt. Als een nieuwe
dag die wel wil maar niet beginnen mag. Als een 
vuur dat niemand blussen kan. Het dreunt en trilt
meedogenloos onder je voeten, verzwaart de 
grond, maakt benen tot lood.

Nee, er is geen school vandaag, ook geen kelder om 
in te schuilen. Geen benzine om je naar andere grenzen 
te brengen. Rijen bij supermarkten, bankautomaten.
Het davert tussen deze muren die niemand wil verlaten.
Dit is een huis, een thuis, bij de deur hangen de namen.

Gedicht geschreven en ingezonden door Monique Wilmer-Leegwater: "Ik heb het de dag na de inval in Oekraïne geschreven, geïnspireerd op een jonge studente op televisie die wakker werd met “de vreselijkste zonsopgang van haar leven”. Dat zinnetje raakte me diep."

Een mooi mens hoort je,
Zelfs wanneer je niets zegt,
Een mooi mens begrijpt je verdriet,
Zelfs wanneer je niets uitlegt.

Een mooi mens kijkt naar jou,
Op een manier zoals je echt bent,
Een mooi mens laat je de mooiste dingen zien,
Juist wanneer je, jezelf niet meer kent.

Een mooi mens houdt je vast,
En hoort het lied van je hart,
Een mooi mens laat je alle kleuren zien
Ook al lijkt alles zwart

Een mooi mens maakt geen onderscheid
En kijkt niet naar je geloof
Een mooi mens geeft je altijd hoop
En komt na wat ie beloofd

Een mooi mens geeft je te eten
En je kunt er altijd schuilen
Een mooi mens geeft je kleding
En je kunt er bij uithuilen

Een mooi mens dat ben jij ook
Jij staat open voor anderen
Een mooi mens dat zit van binnen
Samen kunnen wij deze wereld veranderen

Gedicht geschreven en ingezonden door Hans Pertien: "Ik heb dit gedicht geschreven omdat ik geloof dat de meeste mensen in de wereld zo zijn."

Daar, achter gindse heuvels
achter de ooit gevallen muur
daar schieten mannen zonder gezichten
daar schieten ze met vuur

ze schieten op de wolken
omdat ze veranderen van vorm
omdat ze varen op de winden
van kleur verschieten in de storm

ze schieten op de grote dromen
van zelfs de kleinste mens
op dromen die nog niet gedroomd zijn
ze schieten op de ongeboren wens

ze schieten op de onschuld
verborgen in duizend idealen
op de liefde nog te beschrijven
in niet meer te vertellen verhalen

ze schieten op de gedachte
die vrij als een zwaluw zwenkt,
die verdwijnt en weer verschijnt
en schitterend haar onrust brengt

ze schieten op de toekomst
op het vertrouwen in de tijd
ze schieten op de dag van morgen
ze schieten op de eeuwigheid

leer ze kijken naar de wolken
de mannen zonder gezichten
geef ze dromen, geef ze idealen
geef ze gedachten en gedichten

geef ze redenen voor toekomst
geef ze de vragen van kinderogen
straf ze met de eeuwigheid
en pijnig ze met mededogen

Ingezonden gedicht.

Charkiv, Marioepol, Irpin en Soemi – steden die we twee weken geleden 
niet aan konden wijzen op de kaart, rollen nu moeiteloos van onze tong
alsof ze Maastricht, Arnhem, Den Haag of Utrecht zijn. We roepen 
hoe dichtbij het komt.  

Russische soldaten houden vast aan glorie uit voorbije tijden, 
gingen op oefening tot ze begrepen dat ze een grens over moesten steken, 
pionnen in een schaakspel zijn, op hun broeders moeten richten. 

Nu leren kinderen dat er kelders zijn om in te schuilen. Ze ontdekken 
dat je van lego ook pistolen maken kan, verstoppertje spelen 
in niets meer lijkt op een spel, op reis gaan staat voor op de vlucht  
en veilig slechts een woord is, niet een gevoel.

In Moskou broeit er iets onder het oppervlak. Mensen verschijnen
met zelfgemaakte anti-oorlogborden om net zo snel weer te verdwijnen. 
Waarnaartoe vragen we ons af, en waar onze grens ligt, 
als we ’s nachts niet kunnen slapen. 

We doneren massaal, delen de Oekraïense vlag in onze Facebook posts,
weten nu waar de zonnebloemolie in onze sla tot bloei kwam, 
waar onze graanschuur zich bevindt en dat vechten voor vrijheid 
geen loze woorden zijn.  

Een leger van jongens en mannen maakt uur na uur molotovcocktails 
en barricaden. Ze doen denken aan onze zonen, broers en vaders.
Hun dochters, zussen en moeders pogen onze kant op te komen.
Zij blijven, met rechte rug als zonnebloemen in vlammende velden.

We kunnen niet anders dan ons hart en onze deuren openen 
in heel het land – in Maastricht, Arnhem, Den Haag en Utrecht –  
steden die ze twee weken geleden niet aan konden wijzen op de kaart, 
en ze welkom heten met laskavo prosymo. 

Gedicht geschreven en ingezonden door Suzanne van Leendert: "Dit gedicht schreef ik speciaal voor het benefietmarathonconcert dat afgelopen zaterdag plaatsvond in ZIMIHC theater Zuilen in Utrecht. Een middag vol klassieke muziek, pop, ballet, jazz en poëzie, uitgevoerd door mensen uit Oekraïne, Nederland en Rusland om een signaal af te geven van liefde en verbondenheid. Kunst verbindt en stijgt uit boven muren en landsgrenzen."

Empty eyes look into the world,
Empty eyes, that bring only pain and sorrow,
Empty eyes, which lead nowhere, 
And which bring no tomorrow.

Empty eyes, without feeling and sparkle,
The only thing you hope for, no less, 
Is that those empty eyes will disappear, 
Into the endless depths of their own emptiness.

In our world, there is only room for loving eyes,
That stand for strength, and shine only for freedom,
That open doors, and give space,
That give foundation to all that unites us, 
Those loving eyes we shall embrace. 

Gedicht geschreven en ingezonden door Anja Smid: "De ‘empty eyes’ kunnen op allerlei manier gelezen worden, maar staan in mijn beleving voor diegene die verwoesting en verdriet brengen. De ‘loving eyes’ staan voor iedereen die voor vrede, liefde en verbinding is. Dat er weer gauw meer licht mag schijnen…"

Steeds gedacht: één soldaat maakt nog geen oorlog.
Maar nu met man en macht gezocht naar geruststelling,
naar de winter in een zwaluw zien overgaan, of de boter

op het aanrecht bestuderen en hoe snel zacht, dat iets nog
zacht kán worden in deze wereld en we allemaal zo smeerbaar,
maar de kou spat van beeldschermen, uit radiostemmen.

Ze zeggen dat de veldslag is begonnen, dat anderhalve
rus en een paardenkop dit wilden, terwijl wij toch weten dat
vrede meer aanzien geeft dan geweld, dat alleen menslievendheid

je een stoel in de geschiedenis geeft. En ook: een vechtersjas of een
ijzervreter is geen identiteit, het is een mal waar je jezelf in giet.
Wie het zwaluwnest bevuilt, broedt uiteindelijk zijn eigen ei kapot.

Het volgende moeten we onthouden: dat we allemaal als
vluchteling geboren worden, op zoek naar de juiste plek,
naar veiligheid en wat voorspoed, een liefkozende blik.

Dus maak vrij baan in het hart, want daar is een onmeetbare
ruimte. En bedenk dit: in ieder welkom zit een schuilkelder.

Schrijver en dichter Marieke Lucas Rijneveld schreef voor de Volkskrant dit gedicht naar aanleiding van de Russische aanval op Oekraïne.

Als oorlog geen nieuws is maar echt
als je vader niet thuis komt maar vecht.

Als je niet meer naar school kan
of niet meer naar huis.
Als je niet snapt waarom dan,
er echt iets niet pluis is,

maar mis.

Je bang en alleen bent
niet meer wandelt maar wegrent
voor bommen en kogels
en er nergens meer vogels.

Je te klein bent voor dit,
al te veel dagen zit
in oorlog en geweld.

Huil en wees dapper
en ben je even niet wakker
droom dan over alles wat telt.

Ingezonden door Liselore, schrijfster onder het pseudoniem PIES (@piespoezie op instagram).

Mensen met koffers gaan over de wereld,
van oorlog naar vrede, van honger naar brood.
Vaak zijn ze niet welkom, dan moeten ze terug:
van voedsel naar honger, van leven naar dood.

Mensen met koffers, ze reizen per vliegtuig,
ze reizen per ezel, per trein of per vlot.
Ze vluchten voor machthebbers en hun soldaten,
voor beul of tiran, of een andere God.

De geur van het gras
dat je grootvader maaide,
het wuivende graan
dat je vader eens zaaide.

Het kleine verdriet
dat je moeder steeds suste,
haar haar dat zo kriebelde
als ze je kuste.

Dat alles was thuis,
dat alles en meer.
Dat alles en alles,
dat alles nooit weer.

Mensen met koffers gaan over de wereld.
Altijd op de vlucht naar de volgende grens.
Ze vluchten voor tovenaars, reuzen en heksen,
voor duivel en draak, die vermomd gaan als mens.

Ingezonden gedicht

Dit wordt ons niet ontnomen: lezen
en ademloos het blad omslaan,
ver bij de dagelijksheid vandaan.
Die lezen mogen eenzaam wezen.

Zij waren het van jongs af aan.

Hen wenkt een wereld waar de groten,
de tijdelozen, voortbestaan.
Tot wie wij kleinen mogen gaan;
de enigen die ons nooit verstoten.

Dit gedicht is geschreven en ingezonden door Aad van der Waal, van 2017 - 2019 stadsdichter van Apeldoorn.

Een andere vakantie

We rijden weg in zeven volle bussen  
Vakantie! Maar mijn mama kijkt niet blij
Mijn wang is nat van al die afscheidskussen
want papa is er deze keer niet bij

We zijn vertrokken met twee plastic tassen    
Naar Polen! Mama weet niet voor hoelang         
Ze zegt dat papa op de poes blijft passen    
want die is voor het onweer heel erg bang     

Het dondert en het bliksemt hier al dagen
heel anders dan het altijd heeft gedaan            
‘Zal het weer over zijn?’, ga ik straks vragen          
‘Als we terug naar Oekraïne gaan?’

Nu spoelen vele regendruppels buiten     
mijn papa’s handafdrukken van de ruiten

© Aad van der Waal / maart 2022

De zachte krachten zullen zeker winnen
in ’t eind – dit hoor ik als een innig fluistren
in mij: zoo ’t zweeg zou alle licht verduistren
alle warmte zou verstarren van binnen.

De machten die de liefde nog omkluistren
zal zij, allengs voortschrijdend, overwinnen,
dan kan de groote zaligheid beginnen
die w’als onze harten aandachtig luisteren

in alle teederheden ruischen hooren
als in kleine schelpen de groote zee.
Liefde is de zin van ’t leven der planeten
en mensche’ en diere’. Er is niets wat kan storen
’t stijgen tot haar. Dit is het zeekre weten:
naar volmaakte Liefde stijgt alles mee.

Bij het uitbreken van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne schreef Lieke Marsman, Dichter des Vaderlands, dit gedicht.

Europa 2022        

Angst zonder gedachten, de geest
loopt als een pakezel
de verschroeide aarde op – niets
valt er te overpeinzen nu.
Voldongen feiten om ons heen.

Hoop is een alchemist: de dichtste steen
ontzegelt het. Als uit een ei: klein
verenpakketje, bebloed nog, onooglijk.
Het eerste verzet wordt het luidste protest.
Er is een nieuwe wereld mogelijk.

Er is nog zomer en genoeg
wat zou het loodzwaar
tillen zijn wat een gezwoeg
als iedereen niet iedereen
terwille was als iedereen
niet iedereen op handen droeg

Ingezonden gedicht.

Motivatie inzender: 
"De natuur, oerkracht, groei, de wisseling van de seizoenen.Een gedicht over de kracht en schoonheid van de natuur kan troost bieden in tijden waarin het voelt alsof de wereld op zijn kop staat en alles als onzeker, onduidelijk en machteloos voelt."

Vandaag staan we op en kijken het beest in de bek
door onze telescoop. Dit land ligt achter vele dijken:
verdragen die ons wél beschermen, grenzen om zonder
pardon te sluiten. We zien soldaten afscheid nemen,
troepen uit de hemel sneeuwen, steden vol bevroren
vluchtpaniek tot aan de horizon - het Colosseum en
de Brandenburger Tor in geel en blauw, metro's in Kiev
waar mensen op het ergste wachten, een huilende man
met een stuk papier: 'Ik ben een Rus en dat spijt me
meer dan ik hier zeggen kan.' We zien het luchtruim
boven Oekraïne, een leeg oog in de schedel van Europa.
We vragen ons maar weinig af, het lijkt nog
nét niet geeuwen, morgen kijken we wel weer.

Het is drie uur vliegen hier vandaan.

Verzet begint niet met grote woorden
maar met kleine daden

zoals storm met zacht geritsel in de tuin
of de kat die de kolder in zijn kop krijgt

zoals brede rivieren
met een kleine bron
verscholen in het woud

zoals een vuurzee
met dezelfde lucifer
die een sigaret aansteekt

zoals liefde met een blik
een aanraking iets dat je opvalt in een stem

jezelf een vraag stellen
daarmee begint verzet

en dan die vraag aan een ander stellen

Jij wilt mij, maar ik wil dat niet.

Zo boos dat jij wapens, tanks en geweld tegen mij gebruikt.

Verdriet zit in mij waar ik nog bozer van word.

Maar jij wilt gelijk hebben dus ruim jij mij uit de weg.

Vanuit mijn bezorgdheid wil ik helpen, want wat sterker is liefde, liefde, liefde.

Door mijn vrienden ben ik sterker.

Niet terug vechten maar door te helpen ben ik sterker.

Door liefde te gebruiken ben ik sterker.

Dat is het geheime wapen.