Teun Renes

Teun Renes (1923) kan met recht omschreven worden als de nestor van moderne kunst in Apeldoorn. De in Amsterdam geboren kunstenaar is sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw van grote invloed geweest op de ontwikkeling van de moderne kunst in Apeldoorn en daarbuiten. Deze gevarieerde tentoonstelling geeft niet alleen een beeld van de ontwikkeling van Teun Renes als kunstenaar maar biedt ook plaats aan werken van bevriende kunstenaars die voor hem een bron van inspiratie zijn geweest. Ook wordt een aantal etnografische objecten uit zijn particuliere verzameling getoond.

Ondanks zijn negentig jaar en rijke, gevarieerde oeuvre is de tentoonstelling in CODA Museum geen overzichtstentoonstelling. Om recht te doen aan zijn lange kunstenaarsloopbaan, zijn persoonlijke ontwikkeling, maar ook zijn verbinding met collega’s, is gekozen voor een opzet die zijn eigen werk uit een specifieke periode koppelt aan het werk van een kunstenaar die in die periode voor Renes van belang is geweest.

Een belangrijke periode in de loopbaan van Teun Renes was de jaren vijftig van de vorige eeuw. In deze periode werd de Liga Nieuw Beelden (1955-1969) opgericht, een groep die bestond uit beeldend kunstenaars en architecten. Carel Visser (1928) was een van de belangrijkste kunstenaar in de Liga Nieuwe Beelden en van invloed op het werk en de ontwikkeling van Teun Renes. Renes werkte in deze periode bij Centraal Beheer om in zijn levensonderhoud te kunnen voorzien. Als beeldend kunstenaar maakt hij in deze periode expressieve, ruimtelijke beelden.

In de jaren zestig maakte het werk van Renes een ontwikkeling door van beelden met grote expressiviteit naar meer ingetogen en abstracte beelden. Dit bleef zo tot het midden van de jaren zeventig toen hij met Centraal Beheer meeverhuisde van Amsterdam naar Apeldoorn. Zijn formele inspiratiebron was toentertijd César Domela (1900-1922), maar de persoonlijke vriendschappen die Renes ontwikkelde met bijvoorbeeld kunstenaar Fred Sieger (1902-1999) waren minstens zo belangrijk. Opvallend is dat Renes voornamelijk bevriend raakte met kunstenaars die op een heel andere manier werkten. 

Na zijn verhuizing van Amsterdam naar Apeldoorn werd Teun Renes verantwoordelijk voor de nieuw opgerichte kunstafdeling van Centraal Beheer. Zijn werk bestond voornamelijk uit het aankopen van kunst en opbouwen van een bedrijfscollectie. Baanbrekend waren de Start-tentoonstellingen die Teun Renes binnen en buiten de muren van Centraal Beheer ontwikkelde. Deze tentoonstellingen boden een overzicht van de laatste stand van zaken binnen de actuele kunst. Renes nodigde daartoe iedere afgestudeerde kunstacademiestudent uit om maximaal drie werken in te sturen. Selectie vond niet plaats. De kunstcollectie en tentoonstellingen van Centraal Beheer ontstonden in een tijd waarin de breed gedeelde overtuiging was dat de kwaliteit van werken verbeterd kon worden door kunst te integreren in de dagelijkse werkomgeving. Voor Renes wordt deze periode bij Centraal Beheer gesymboliseerd door het werk van kunstenaar Nicolas Dings (1953) wiens werk al vroeg werd aangekocht door het Van Reekum Museum, in 2003 met het Historisch Museum Apeldoorn opgegaan in CODA.

Rond de eeuwwisseling kwam Renes tot een nieuwe kunstvorm: objecten van perspex waarmee hij, in de traditie van de Stijl en Nieuwe Beelden, de ontwikkeling van het platte vlak naar ruimtelijke objecten onderzocht. Deze objecten vormen samen met organische houtvormen de kern van de tentoonstelling in CODA Museum. Met twee volstrekt tegengestelde manieren van werken – constructief en organisch – is het een spel van contrasten. Het staat bovendien symbool voor een dualiteit die het werk van Renes kenmerkt. Deze beelden van perspex en de organisch houtvormen worden in de tentoonstelling gecombineerd met een selectie etnografica uit de voortreffelijke collectie van Renes.

Teun Renes zette zich gedurende zijn volledige kunstenaarsloopbaan in voor de ontwikkeling van de beeldhouwkunst in het algemeen en het kunstklimaat in Apeldoorn in het bijzonder. Beide komen samen in de ontwikkeling van de Wilhelminaring, een tweejaarlijkse oeuvreprijs voor de beeldhouwkunst, die vergezeld gaat van de opdracht een kunstwerk te maken voor de openbare ruimte in Apeldoorn. 

De tentoonstelling Teun Renes en Vrienden is niet alleen een eerbetoon aan de kunstenaar Teun Renes, maar zeker ook een prachtig en persoonlijk overzicht van de moderne kunst uit de afgelopen zestig jaar. Naast werk van Teun Renes is het werk van onder andere César Domela, Carel Visser, Fred Sieger, Nicolas Dings, Martha Waijop, Emiel Bruggeman en Frans Polman in de tentoonstelling opgenomen.

Ter gelegenheid van de negentigste verjaardag van Teun Renes in november 2013 en de tentoonstelling in CODA Museum verschijnt begin 2014 het boek Teun Renes – een leven vol kunst. Deze publicatie is een vriendeninitiatief van Joop en Elske Brehler, Micheline Tasseron en Jeannette Groenink. Het boek telt 96 pagina’s en kost € 25,-. Het boek is te koop via het bestelformulier op www.teunrenes.nl.

Teun Renes zette zich gedurende zijn volledige kunstenaarsloopbaan in voor de ontwikkeling van de beeldhouwkunst in het algemeen en het kunstklimaat in Apeldoorn in het bijzonder. Beide komen samen in de ontwikkeling van de Wilhelminaring, een tweejaarlijkse oeuvreprijs voor de beeldhouwkunst. 

De tentoonstelling Teun Renes en Vrienden is niet alleen een eerbetoon aan de kunstenaar Teun Renes, maar zeker ook een prachtig en persoonlijk overzicht van de moderne kunst uit de afgelopen zestig jaar. Naast werk van Teun Renes is het werk van onder andere César Domela, Carel Visser, Fred Sieger, Nicolas Dings, Martha Waijop, Emiel Bruggeman en Frans Polman in de tentoonstelling opgenomen.